Notorious (Alfred Hitchcock, 1946)

Toen Alfred Hitchcock tijdens het schrijven van het script van Notorious navraag deed naar uraniumpoeder kwam hij lichtelijk in de problemen met de FBI. Hij had toen al door dat dit een belangrijke rol zou kunnen spelen in een verhaal betreffende nazi’s tijdens of na de tweede wereldoorlog. Het is typerend voor een visionair regisseur die met Notorious een van zijn vele meesterwerken schreef.

Vlak na de tweede wereldoorlog wordt de vader van Alicia Huberman (Ingrid Bergman) in de Verenigde Staten veroordeelt voor spionage. Al snel daarna wordt zij benaderd door een agent van de geheime dienst genaamd T.R. Devlin (Cary Grant). Haar wordt gevraagd te infilteren in een groep van oud-nazi’s die zich in Brazilie gevestigd hebben om hun plannen te doorgronden. Haar ingang is Alex Sebastian (Claude Rains), een niet onsymphatiek overkomende man, die vroeger bevriend was met Alicia haar vader. Al vrij snel ontbloeit er een liefdesrelatie tussen haar en geheim agent Devlin. Die relatie wordt ernstig gecompliceerd als spionage-object Alex Alicia ten huwelijk vraagt. Om in haar rol te blijven en de missie te doen slagen, accepteert ze zijn aanzoek. Als zijn vrouw is Alicia een stap dichterbij om te onthullen wat er in huize Sebastian, waar een groepje oud-nazi’s regelmatig samenkomen, bekokstoofd wordt. Door geraffineerd spionagewerk en hulp van Devlin, komen de twee heel wat aan de weet, maar zal dit zonder gevolgen blijven voor Alicia?

Hitchcock maakt met Notorious een van zijn beste films. De ‘master of suspense’ wordt (terecht) altijd meteen met Psycho, Rear Window en Vertigo geassocieerd. Het wat oudere Notorious mag wat mij betreft meteen in dit lijstje opgenomen worden. Niet alleen klopt qua script alles aan deze film, het is vooral een ‘showcase’ regisseren van de eerste orde. De regie wordt  vaak gedreven door ‘props’ zoals een sleutel of een kopje koffie. Dit maakt dat de kijker zijn ogen nooit van dit object afhoudt en 100% bij de les is.

Hitchcock begint met een 'long shot'

Laten we er een scene uitlichten, namelijk die van het feest waar Devlin samen met Alicia in de wijnkelder moet zien te komen. Die is tot zover op slot geweest en Alicia vermoedt dat hier iets belangrijks te ontdekken valt en heeft de avond voor het feest de sleutel weten te bemachtigen. Dit hebben we als kijker de scene hiervoor gezien en onze focus ligt visueel al bij de sleutel. Het feest begint met een ‘long shot’ vanaf de trap en langzaam zoemt de camera in op de hand waarin Alicia de sleutel verbergt. Zodra Devlin arriveert is deze zelfde hand het punt waar de camera de focus legt. Hitchcock neemt dus dit belangrijke detail als uitgangspunt in plaats van gezichtsuitdrukkingen zoals oogcontact. Als kijker sta je op scherp, kortom, briljante regie. Later in de film zien we een soortgelijke sequentie maar dan met een koffiekopje (laat ik niet teveel verklappen....). 

Om vervolgens in close up bij de sleutel te eindigen

Naast dus de fenomenale regie, zijn er nog twee punten die niet onopgemerkt mogen blijven. Het acteerwerk van onze ‘heroine’ gespeeld door Ingrid Bergman (wier dochter we 2 posts geleden nog zagen lijden). Natuurlijk is zij vooral bekend van de klassieker Casablanca, maar ik denk dat haar acteerprestatie als spionne hier van minstens dezelfde klasse is. Haar constante afweging tussen motivatie en angst speelt ze met verve, maar dit komt uiteraard ook op het conto van haar regisseur.

En dan nog het einde van de film. Ik zal wederom niks proberen te verklappen, maar hier heeft Hitchcock dankzij een perfect gebalanceerd script een van de beste filmeindes ooit te pakken. De verhoudingen tussen Devlin, Alex en Alicia (beide mannen houden van haar), maar ook bijvoorbeeld die tussen Alex en zijn moeder worden hier perfect benut. Dat wat in de voorgaande 100 minuten is opgebouwd komt hier samen en je ziet en voelt alle afwegingen van de personages tot aan het allerlaatste ontroerende shot. Perfect!!

10/10